‘Legale hennep staan wij niet toe’

Geschreven voor dagblad Trouw, niet gepubliceerd

Een legaal hennepperceel in Hilversum. Van de verhuurder mogen er geen planten groeien. ©Tom Kiel

Ondernemer Steven Cassini wil met hennepolie de medicijnvoorziening in Nederland revolutioneren. Banken en woningcorporaties proberen er een stokje voor te steken.

“Legale hennepteelt is voor iedereen mogelijk”, belooft Steven Cassini. Zijn bedrijf LaCassini Research maakt het voor iedereen eenvoudig om medicinale olie van hennep te maken. Mensen die aan het zogeheten CBD Project meedoen mogen legaal een bepaald hennepras kweken. Voor 35 euro koop je een kweeklicentie die tot het einde van het jaar geldig is.

Bij de licentie horen een aantal voorwaarden. Zo mogen hennepplanten alleen in de buitenlucht en in de volle grond groeien. Het aantal mogelijke deelnemers blijft daarom beperkt tot mensen die over een tuin beschikken. Maar daar houdt het niet op. De meeste woningverhuurders en hypotheekverstrekkers stellen in hun algemene voorwaarden dat hennepteelt niet is toegestaan. Als banken of woningcorporaties een melding krijgen dat een bewoner hennep in zijn tuin heeft staan, beëindigen zij het contract. Kwekers die niet met eigen geld een huis hebben gekocht, komen dus op straat te staan.

Consumenten hoeven niet per se zelf hennep te kweken om aan medicijnen te komen. Er zijn steeds meer bedrijven die medicinale hennepolie verkopen. “Maar zulke extracten zijn erg duur en verzekeringsmaatschappijen vergoeden de kosten niet”, zegt Steven Cassini. Hij wil een revolutie in de medicijnvoorziening van Nederland ontketenen. Als mensen hun eigen medicijnen telen, kan dat een enorme kostenbesparing van de verzorgingsstaat betekenen.

“Het maakt niet zoveel uit of hennep legaal is of niet”, vindt Martin Hordijk. Hij werkt als medewerker Incasso en Woonfraude bij Dudok Wonen, een grote woningcorporatie in de omgeving van Hilversum. “Onze algemene voorwaarden zijn duidelijk, hennepteelt staan wij niet toe.” Hij benadrukt dat Dudok Wonen een uitzettings- of ontruimingsprocedure start, zodra de organisatie hennepplanten ontdekt. Vrijwel alle woningverhuurders nemen zulke voorwaarden in huurcontracten op. “Als je wiet wil, dan koop je maar een huis”, voegt Hordijk toe.

De vergelijking tussen coffeeshopwiet en hennep is natuurlijk snel gemaakt. Maar nederwiet en vezelhennep zijn totaal verschillende planten. In coffeeshopwiet zit zoveel mogelijk THC, de stof waar je stoned van wordt. Vezelhennep bevat maar heel weinig THC. Je zou ongeveer acht hectare hennep moeten roken voordat je iets begint te voelen. Hennep produceert in plaats daarvan het medicijn CBD (cannabidiol). Die stof is niet psychoactief, maar heeft wel tientallen medische toepassingen.

Cannabis wordt al duizenden jaren als medicijn gebruikt. De wetenschappelijke wereld herontdekte zulke toepassingen in de afgelopen decennia. Inmiddels wordt CBD toegepast bij de behandeling van kanker, suikerziekte, MS, Gilles de la Tourette, spierspasmen, epilepsie, artritis en bij pijnbestrijding. Wetenschapper Michael Backs, auteur van het boek Cannabis Pharmacy, schrijft dat CBD-olie maar één negatieve bijwerking heeft. “Het kan je wakker houden wanneer je vlak voor bedtijd een dosis inneemt.”

De Europese Commissie heeft voor het gemak een lijst opgesteld van 52 henneprassen die ongeschikt zijn om coffeeshopwiet van te maken. Het hennepras Finola, waar het CBD Project gebruik van maakt, staat ook op die lijst. Planten van dat ras maken grote hoeveelheden CBD aan, blijven laag bij de grond en hebben geen sterke geur. Op die manier blijft eventuele overlast tot een minimum beperkt. 

De Nederlandse regering heeft in het Opiumwetbesluit van afgelopen januari een ontheffing voor vezelhennep opgenomen. Als je een kweeklicentie koopt, dan mag je volledig legaal hennep in de tuin kweken. Publieksvoorlichter van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Christian Lammen, bevestigt in een e-mail dat deelnemers aan het CBD Project ‘niet in de problemen komen’ als ze hennep telen. 

“Hij vergeet dat wietkwekers met allerlei pesterijen het leven zuur wordt gemaakt”, weet Doede de Jong. De Friese ‘knuffelkweker’ werd vijf jaar geleden bekend met de documentaire Nederwiet van Teledoc, die zijn biologische wietteelt voor coffeeshops liet zien. “Je bankrekening wordt stopgezet, je uitkering wordt beëindigd, je wordt uit je huis gezet, als je een hypotheek hebt wordt je huis gedwongen op een veiling verkocht en een baan vinden is vrijwel onmogelijk.” Dat zegt De Jong tijdens een vergadering van de Vereniging voor het Opheffen van het Cannabisverbod (VOC).
  

Reinier Steffens, woordvoerder van ING, legt het iets genuanceerder uit. “We geven huizenkopers niet zomaar een blanco cheque.” Hij vertelt dat de algemene voorwaarden ‘activiteiten die niet in de aard van het gekochte zijn’ verbieden. “Een huis is bedoeld om in te wonen, niet om drugs te maken”, zo legt Steffens de voorwaarden uit. Hij moet een tijd nadenken of legale hennepteelt een gewenste activiteit is. “Zolang de kweek legaal en medicinaal is, hoeven mensen zich geen zorgen te maken”, zegt hij na een interne bespreking over het onderwerp. Maar als er sprake is van recreatieve wiet, wordt de hypotheek van de eigenaar direct beëindigd.

Burgers kunnen zich maar moeilijk indekken tegen negatieve gevolgen van legale hennepteelt. “Verhuurders en banken mogen voorwaarden opstellen in hun contracten”, zegt advocaat Stefan Boer. “Bewoners zijn met die voorwaarden akkoord gegaan. Dan is het moeilijk alsnog je recht op hennepkweek af te dwingen.” Hij adviseert henneptelers een huis te kopen van eigen geld, of een verhuurder te vinden die geen probleem maakt van wat wietplanten. Voor de meeste mensen is dat een onmogelijke taak.

Terug naar de jaren '60 tijdens Space Safari

Geschreven voor BD.nl, niet gepubliceerd

Het hoofdpodium met de naam Space Deck ©Tom Kiel

HILVARENBEEK - Space Safari is het derde Nederlandse psytrancefestival, na Solstice in Amsterdam en Psy-Fi in Leeuwarden. In de bossen van recreatiepark de Beekse Bergen kwam tijdens het Pinksterweekend voor het eerst een kleine hippiegemeenschap bij elkaar.

De jaren ’60 zijn weer helemaal terug. Zo lijkt het als er vrijdagmiddag tientallen oude campertjes het recreatiepark in de Beekse Bergen oprijden. Een goede slaapplaats is tijdens het festival geen overbodige luxe. Vooral ’s nachts is het ijskoud. En overdag wisselt de temperatuur van warme zomerdag naar herfstige storm. De meeste bezoekers maken daarom dankbaar gebruik van de warme douches. Maar sommigen pakken het creatiever aan. Een stel uit Wageningen heeft een draagbare houtkachel in hun tent branden. 

Op psytrancefestivals geldt een strikte subcultuur van hippies. Dat is niet toevallig: de muziekstijl heeft haar wortels in de Indiase deelstreek Goa liggen. Hippies vanuit de hele wereld trokken in de jaren ’60 naar steden zoals Bombay en Panaji in de hoop daar verlichting te vinden. Op de stranden werden regelmatig feesten gegeven die nachtenlang doorgingen. Zo ontstond een smeltkroes van westerse natuurmensen, oosterse religie en akoestische trance. Uiteindelijk is daaruit de elektronische muziekstijl psytrance, ook wel goatrance genoemd, ontstaan.

Urenlang dansen

Psytrance kenmerkt zich door een harde melodische bas met vage boventonen die doen lijken alsof je aan het hallucineren bent. De muziek leent zich perfect om urenlang in een soort trance te blijven dansen. Het ritme van de aarde en het zonnestelsel staan centraal in de beleving van goatrance. Tijdens het dansen genieten feestgangers van de voorbijgaande zon, maan en sterren. Daarom zitten er gaten in het overkoepelende doek van het hoofdpodium. Het universum moet te allen tijden voelbaar blijven.

Levend kunstwerk

Met beschilderde kunststof doeken is een gigantische kwal nagemaakt die dienst doet als tent voor het hoofdpodium. Bij elke zucht wind deinen de doeken zachtjes op en neer, waardoor de kwal een zwemmende beweging begint te maken. Maar het podium komt pas echt tot leven wanneer het donker wordt. Verschillende beamers projecteren dan bewegende beelden over de binnenkant van het doek. Zo ontstaat een levend kunstwerk dat op de maat van de muziek meebeweegt en van kleur verandert. Zelfs als je niks met de muziek hebt, kan je hier urenlang staan genieten.

Rust en respect

Een handjevol beveiligers neemt tijdens diensturen de tijd om het Space Deck te bewonderen. Nederlandse regels verplichten de organisatie beveiligers tussen de camping en het festivalterrein te zetten. Maar die staan zich hier stierlijk te vervelen. Ze hoeven slechts te controleren of mensen blikken bier meenemen. Dat is een nagenoeg overbodige taak, want de meeste bezoekers drinken geen bier. Op een gegeven moment probeert een beveiliger de tijd te doden door met een van de vele aanwezige honden te spelen. Hij heeft een tak uit de bosjes geplukt en gooit die tientallen meters ver. Een zwarte labrador rent vol enthousiasme achter de tak aan en brengt hem weer braaf terug. Veel meer actie zal de beveiliger dit weekend niet meemaken.

Mini-gemeenschap

De hele omgeving straalt een vriendelijke hippiesfeer uit. Zodra de poorten van het terrein opengaan ontstaat een levendige ruilhandel tussen alle aanwezigen. Space Safari lijkt daarom meer op een samenleving dan op een festival. Dat blijkt als een jongen met blonde dreadlocks en wijde harembroek voorbij komt lopen. Hij heeft een pan meegenomen en een blik soep, maar hij heeft geen gasbrander om het geheel op te warmen. Het duurt niet lang voordat hij iemand tegenkomt die wel een kookstel, maar geen pan of eten heeft meegenomen. Even later zitten ze samen van de bijeengeraapte soep te genieten.

Leefregels

Zoals in elke gemeenschap gelden hier bepaalde leefregels. Op psytrancefestivals blijft het bij drie ongeschreven regels: je laat geen afval achter, je hebt respect voor andere mensen en bezittingen worden eerlijk gedeeld. Alle bezoekers volgen die leefregels zonder morren. Het lijkt in hun natuur te zitten. Op de dansvloer komen onbekende mensen regelmatig een joint aanbieden. En als het festival is afgelopen, lijkt het alsof er nooit honderden mensen op het terrein hebben gestaan. Nergens liggen afgedankte drinkbekers of half opgerookte sigarettenpeuken.

Psytrancefestivals
Soortgelijke festivals worden inmiddels overal ter wereld georganiseerd. Meestal vinden ze plaats op goed verborgen plekken midden in de natuur. Dat is namelijk waar de bezoekers zich het meest thuis voelen. Goahippies houden niet zo van commercie en westerse regeldruk. Ze zoeken ruimte, rust en de vrijheid om op geheel eigen wijze van de omgeving te genieten. De bossen ten zuiden van Tilburg lijken dan ook een ideale plaats om de mini-gemeenschap tijdelijk te huisvesten. 

Zeeuwen weten niet wat ze slikken of snuiven

Dit artikel werd op 25-04-2016 in de PZC gepubliceerd (pagina 2 & 3 Zeelandkatern)

 PZC.nl, AD.nl, Powned.tv en destentor.nl namen het over.

Verzameling drugs van anonieme bron: MDMA, speed, ketamine, 2C-B, 6-APB, wiet en hasj. ©Tom Kiel

MIDDELBURG - Zeeuwen kunnen nergens drugs laten testen. Alle andere provincies zetten laboratoriumtests in tegen schadelijke gevolgen van drugsgebruik.

Door Tom Kiel

Koen -niet zijn echte naam- uit Middelburg kent de drugsmarkt goed. Een paar jaar lang verkocht hij wiet en xtc-pillen aan iedereen die het wilde hebben. “Dat liep lekker, want er is hier geen coffeeshop.” Nu heeft hij zijn leven gebeterd. Hij heeft net een nieuwe baan en die bevalt hem prima. Hoewel hij niks meer verkoopt, neemt hij zelf nog wel eens speed of xtc.

Eventjes gaat hij zijn schuur in. Als hij terugkomt heeft hij een gripzakje gevuld met een roodbruin gekleurde steen in zijn hand. Het is een groot MDMA-kristal, de werkzame stof van xtc-pillen. Uit het zakje stijgt een milde anijsgeur op. “Daaraan ruik je dat het goed spul is”, zegt hij.

Zelfs voor een doorgewinterde gebruiker is het moeilijk te bepalen wat er precies in een zakje drugs zit. Zo komt de anijsgeur van reststoffen uit het productieproces. Zuivere MDMA-kristallen zijn namelijk geur- en kleurloos. Op 29 plekken in Nederland zou Koen precies te weten kunnen komen hoe zuiver de kristallen zijn. GGZ-instellingen bieden de mogelijkheid om drugs anoniem in een laboratorium te laten testen. Maar in Zeeland kan dat niet.

Mede dankzij labtests is de Nederlandse zwarte markt veel betrouwbaarder dan die in Engeland, Canada of de Verenigde Staten. Ongeveer vijftien procent van de xtc-pillen in Nederland bevat een andere stof dan de gebruiker verwacht. In de VS is dat naar schatting 75 procent. Het is niet bekend hoe verontreinigd de Zeeuwse drugsmarkt is, omdat een testlocatie in Zeeland ontbreekt.

Leo de Pan van voorlichtingsorganisatie Indigo baalt daarvan. “Er zit veel verschil in xtc-pillen. Soms lijken de pillen als twee druppels water op elkaar, maar hebben ze toch een andere inhoud.” Die verschillen kunnen levensgevaarlijk zijn. Daarom houden GGZ-instellingen in de gaten welke drugs worden verkocht met het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Dankzij het DIMS weten drugsgebruikers wat ze slikken of snuiven. Bijkomend voordeel: de overheid en GGZ-instellingen hebben met het systeem goed zicht op de drugsmarkt.

Indigo probeert al tien jaar lang een testlocatie van het DIMS in Zeeland te realiseren. Het personeel werd meermalen getraind. Een paar keer leek het erop dat er een testlocatie zou komen. Maar dan liep het overleg met de gemeenten toch weer spaak. Eerst probeerde de organisatie het in Middelburg: daar zat het kantoor van Indigo. Maar onlangs zijn ze naar het Stationspark in Goes verhuisd.

“Met de gemeente Goes hebben we goede gesprekken”, zegt De Pan. “Maar het is belangrijk de dertien Zeeuwse gemeenten op één lijn te krijgen.” Dat is lastig, want niet alle bestuurders zien voordelen in een progressief drugsbeleid. Een testlocatie in Goes zou ook invloed op de bewoners van omliggende gemeenten hebben. Mensen kunnen hun drugs immers vrij eenvoudig naar een GGZ-instelling in een naastgelegen gemeente brengen. “Daarom ligt het gevoelig.”

Ruim 800.000 Nederlanders slikten ooit een xtc-pil, met de werkzame stof MDMA. Daarmee is de ‘love drug’ het meest populair. In Goes experimenteert bijna twintig procent van de jongeren wel eens met xtc, bleek in oktober vorig jaar uit de rapportage Goes Veilig 2015 - 2016. Het is niet bekend of die cijfers voor heel Zeeland gelden. Dinsdag publiceerde ZB Planbureau een nieuw onderzoek van drugsgebruik onder jongeren. Daarin staat dat vijf procent van de derdeklassers op middelbare scholen wel eens harddrugs gebruikt.

Goes investeert daarom 45.000 euro per jaar in verslavingspreventie van Indigo, SMWO en Stichting Voorkom. Kosten van een eventuele testlocatie zouden daar bovenop komen. Dan gaat het om kosten voor inzet van personeel, ongeveer twee uur per week, en het aanschaffen van materiaal. Het lijkt logisch die rekening over meerdere gemeenten te verdelen. Maar besprekingen daarover zijn in het verleden altijd op niets uitgelopen.

Misschien kan het provinciebestuur een verbindende rol spelen? Daar wil gedeputeerde Ben de Reu, belast met de gezondheid van Zeeuwse burgers, niks van weten. “De provincie Zeeland is niet verantwoordelijk voor het aantrekken van een testlocatie van het DIMS”, laat zijn communicatieafdeling weten. Sterker nog, de provincie zegt ‘geen signalen’ te hebben dat er behoefte is aan een dergelijke dienst. Dat is logisch, want het DIMS is juist een instrument dat signalen uit de drugsmarkt verzamelt. Zonder testlocatie weet niemand wat er speelt.

De provincie heeft misschien geen interesse in het Drugs Informatie en Monitoring Systeem. Maar  de belangstelling in het buitenland is juist groot. Amsterdam werd twee jaar geleden wereldnieuws, toen de gemeente waarschuwde voor witte heroïne die als cocaïne werd verkocht. “Extremely dangerous cocaïne is sold to tourists”, stond op verschillende elektronische informatieborden in de stad. Zo’n waarschuwingscampagne wordt een ‘Red Alert’ genoemd. Wanneer het DIMS een drug signaleert die een direct gevaar voor de volksgezondheid vormt, kan binnen een dag vrijwel het hele land daarvan op de hoogte worden gesteld.

Medicinale wiet uit eigen tuin? Dat mag!

Ik zit achter mijn bureau te werken, als er ineens een melding via Facebook binnenkomt. ‘PLING’, zegt de computer. Dat gebeurt natuurlijk tientallen keren per dag. Maar dit keer is het een heel bijzonder bericht.

‘Het CBD Project maakt legale medicinale hennepteelt eenvoudig voor iedereen’, staat boven de link in het bericht. ‘Legale medische wiet, uit je eigen tuin?!’ Gaat automatisch door mijn hoofd. Onmiddellijk probeer ik uit te zoeken hoe het zit.

Het CBD-project blijkt dezelfde wettelijke bepaling te gebruiken die boeren vrijstelt van juridische consequenties. Boeren in Nederland telen al sinds mensenheugenis hennep op hun percelen. Van hennep kan je bijna alles maken: touw, jute, vogelzaad, veevoer, isolatiemateriaal, noem maar op. De hennepplant heeft honderden mogelijke toepassingen. Cannabis levert een veel grotere opbrengst dan alle andere gewassen. In het noorden van het land staat daarom ongeveer 6000 hectare legale hennep, schat diervoerproducent Agrifirm.

De wetenschappelijke wereld ontdekte in de afgelopen decennia dat cannabis medicinale toepassingen heeft. CBD (cannabidiol) is de stof uit hennep die een heilzame werking heeft. Inmiddels wordt CBD toegepast bij de behandeling van kanker, MS, Gilles de la Tourette, spierspasmen, epilepsie, slaapproblemen, artritis en nog vele andere ziekten. Voor patiënten heeft cannabidiol een extra voordeel: je wordt er niet stoned van. 

Bijna niemand gelooft dat CBD zo’n fantastische werking kan hebben. Iedereen associeert cannabis namelijk met criminaliteit en verdwaasde hippies. Maar vezelhennep is totaal ongeschikt om te roken. Je zou bijna acht hectare hennep moeten roken, voordat je een keer stoned wordt. In henneprassen die boeren gebruiken, zit bijna geen THC. Dat is de stof die blowers juist graag in hun wiet willen hebben. Van THC word je wel stoned. 

Het is voor politieagenten natuurlijk moeilijk om onderscheid te maken tussen legale hennep en illegale coffeeshopwiet. De Europese Commissie stelde daarom een lijst op van 52 rassen die geschikt zijn voor legale teelt. Het CBD Project geeft aan deelnemers maximaal 200 gratis hennepzaden van het ras Finola, dat ook is goedgekeurd. Planten van dat ras produceren grote hoeveelheden CBD in de vrouwelijke bloemen. Bovendien blijven de hennepplantjes laag bij de grond en is hun geur te verwaarlozen. Eventuele overlast wordt zo tot een minimum beperkt. De Algemene Inspectiedienst (AID) controleert met steekproeven of er niet stiekem wietplanten tussen de vezelhennep worden gezaaid.

Volgens de Directie Voorlichting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie kom je niet in de problemen als je met het CBD Project meedoet. “Vezelhennep is onvergelijkbaar met hennep van de vrouwtjesplant die in de coffeeshop ligt”, schrijft de directie in een e-mail. Het Ministerie adviseert de lokale politie op de hoogte te stellen van legale hennepteelt. Op die manier kan er geen verwarring ontstaan.

Als een kind zo blij ga ik terug naar de website van het CBD Project. Voor 35 euro kan ik daar een licentie kopen. Nadat ik de licentie heb gekocht, krijg ik een startpakket opgestuurd. Daarin zit wat papierwerk -om te bewijzen dat dit geen illegale kweek is- en een envelop met 100 hennepzaadjes. Die avond kom ik maar moeilijk in slaap. Ik kan niet wachten tot ik eindelijk mijn eigen medicijn kan maken.

"Legale hennep staan wij niet toe"

Na een lang weekend werken kom ik op maandagmiddag thuis. Direct loop ik naar mijn postvakje. Daar ligt een envelop van het CBD Project op mij te wachten. Huppelend ren ik naar mijn kamer toe om de inhoud te bekijken.

In de envelop zit een kopie van mijn (online opvraagbare) licentie, een kennisgeving voor de lokale politie, wat kweektips, een bordje dat ik bij mijn perceel moet plaatsen en natuurlijk honderd hennepzaden. Ik gris de kennisgeving voor de politie mee en spring direct op mijn fiets.

Het politiekantoor in Hilversum is niet ver van mijn huis. Met een vriendelijke glimlach loop ik richting de baliemedewerkster. "Goedendag mevrouw, ik kom aankondigen dat ik legaal cannabis in mijn tuin ga kweken. Hier heeft u een schriftelijke aankondiging en een kopie van mijn licentie.” De vrouw aan de balie is toevallig ook ‘mijn’ wijkagent. Ze kijkt me onbegrijpend aan. “Euhm.. ja. Haha. Wat moet ik daar nou mee? Kan ik even een kopietje maken?”

Ze loopt met mijn papieren naar de naastgelegen ruimte. Enkele seconden later hoor ik het hele aanwezige korps bulderend lachen vanuit het kantoortje. Blijkbaar komt er niet elke dag iemand zoals ik langs. Zodra de wijkagent haar kopieën heeft gemaakt, komt ze terug aan de balie. Ze zegt dat ze niet zo goed weet wat ze met mijn papieren moet. “Kan ik je op een later moment terugbellen?” Vraagt ze daarom maar. Dat vind ik prima. Ik geef haar mijn ID-kaart, telefoonnummer en e-mailadres en pak de fiets weer richting huis.

Het duurt niet lang voordat mijn telefoon begint te rinkelen. Het is de wijkagent. “Ik heb zojuist met het hennepteam overlegd, en zij staan de legale kweek niet toe. We hebben eerder deze maand al een dergelijke casus gehad en daaruit volgde hetzelfde besluit. De Opiumwet is duidelijk: hennepteelt mag niet. Wij zullen daarop handhaven.”

Ik begin boos te worden. “Het hennepteam staat LEGALE hennep niet toe? Zijn jullie artikel 12 van het Opiumwetbesluit soms vergeten?” Bijt ik haar toe. Artikel 12 zegt duidelijk: “De verboden gelden niet voor hennep die kennelijk bestemd is voor de productie van vezel.” Het ras dat ik wil kweken is speciaal door de Europese Commissie geselecteerd, zodat het binnen die ontheffing valt. Maar de wijkagent wil haar juridische kennis niet met die van mij vergelijken. “Dan maakt u maar een afspraak met het hennepteam.”

Zoiets hoef je tegen een journalist niet twee keer te zeggen. Ik bel direct met 0900-8844 om een afspraak te maken. Nadat ik mijn verhaal heb gedaan zegt de dienstdoende telefonist zuchtend: “de politie Gooi- en Vechtstreek wil de Opiumwet tot op de letter navolgen. Ze erkennen het gedoogbeleid al jarenlang niet. Vroeger deed niemand moeilijk over een paar plantjes in de tuin.” Hij klinkt enthousiast over mijn voornemens en plant een afspraak voor de volgende dag in met Maayke Thijssen van het hennepteam.

Die ochtend ga ik zo vroeg als het kan naar het politiebureau. Maayke is nog een verdachte van (illegale) hennepkweek aan het verhoren, dus ik moet even wachten. Zodra ze aan de balie verschijnt, loop ik op haar af. Met een ferme handdruk stel ik me voor en ik overhandig al mijn papierwerk. Inmiddels heb ik een e-mailconversatie met het Ministerie van Veiligheid en Justitie bijgeleverd. Volgens het Ministerie kom ik ‘niet in de problemen’ door deze teelt.

Maayke lijkt onder de indruk van mijn vriendelijkheid. Ze neemt mijn papieren even mee naar haar kantoor om ze te bestuderen. In de tussentijd wacht ik in de ontvangstruimte. Na enkele minuten komt ze terug. Haar toon is beduidend anders dan die van de wijkagent. “Ik moet even goed uitzoeken hoe dit zit. Ik kan hier nu niet op reageren want ik wil geen dingen zeggen die niet kloppen. Maar het is belangrijk dat we hier antwoord op krijgen. Dan ontstaan er geen problemen met eventuele andere deelnemers van het CBD Project.”

Ik bedank haar voor haar tijd en ga weer terug naar huis. Laat Maayke het maar uitzoeken. Dan ziet ze vanzelf dat het Ministerie dit project toestaat en dat het hennepteam niet eens mag handhaven. Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat ze dat snapt.

Van vergroeide moestuin tot hennepperceel

Ik zit thuis te wachten op antwoord van de politie in Hilversum. Ondertussen kijk ik met een kritische blik naar mijn tuin. Op welke plek kan ik het beste mijn medicinale hennep laten groeien?

De onkruidplek

Ik woon in een prachtige -al zeg ik het zelf- monumentale pastorie in het centrum van Hilversum. Dat huis deel ik met negen andere bewoners. Ik ben de tuinman van onze woning. Mijn huisgenoten hebben niet echt groene vingers, om het zacht uit te drukken. Eigenlijk houden ze zich nooit bezig met welke plantjes ik in de grond steek. Als het er maar mooi uitziet. Maar toen ik hen vertelde over mijn hennepproject, reageerden ze allemaal enthousiast.

Mijn oog valt op een lelijke onkruidplek. Een oud-huisgenoot kreeg het houten moestuintje ooit voor haar verjaardag. Daarin stonden wat tomatenplanten, aardbeien, bieslook en sla. Sinds haar verjaardag heeft niemand er meer naar gekeken. Daardoor zagen gras en paardenbloemen hun kans de moestuin over te nemen. Dit is een van de meest zonnige plaatsen van onze tuin. De plek wordt omheind door een grote rodondendron, een meidoornboom en een struikje waarvan ik de naam niet weet. Ideaal voor mijn legale hennep. 

Er is grof geschut nodig om van de onkruidplek een hennepperceel te maken. Maar het is een zonnige en warme dag. Het is geen straf om daar een middagje te beunhazen. Ik ruk de houten constructie van het moestuintje weg, daar kan ik op een later moment mijn vuurkorf mee voeden. Vervolgens haal ik alle planten en hun wortels uit het stukje grond. Ik zie dat een paar aardbeienplanten de verwaarlozing hebben overleefd. Die transplanteer ik naar de stenen bloembak bij het raam van mijn huisgenoot Willem. 

Het hennepperceel met verplicht bordje

Mijn handen zijn zwart en ik zweet me een ongeluk. Maar het resultaat mag er zijn. De onkruidplek is veranderd in zaaigrond met voedzame en luchtige bodem. Als geen ander ken ik de behoeften van cannabisplanten. Mijn hennepzaadjes zullen hier zonder problemen hun volwassen leeftijd bereiken. Tevreden hamer ik het bordje, met verwijzing naar mijn licentie, de grond in.

Ik kan niet lang van het vernieuwde uitzicht genieten. Rusteloos bedenk ik me dat ik mijn verhuurder, de particuliere woningcorporatie Dudok Wonen, op de hoogte moet stellen van mijn hennepperceel. Eigenlijk wilde ik wachten op antwoord van de politie. Maar waarom zou ik? Dit is legaal, veroorzaakt geen overlast én biedt maatschappelijke voordelen. De kosten van onze verzorgingsstaat zouden immers veel lager zijn, als mensen medicijnen in hun eigen tuin maken. Wie kan daar nou tegen zijn?

Als je wiet wil dan koop je maar een huis

Ik moet het CBD Project bespreken met mijn woningcorporatie. Ik pak de benodigde papieren uit hun map en ga richting het kantoor van Dudok Wonen.

Aan de balie geef ik mijn Kennisgeving Hennepperceel 2016 af, op dezelfde manier als ik een paar dagen eerder bij het politiekantoor deed. Natuurlijk moet de secretaresse dit aan iemand anders doorspelen. De medewerker Incasso en Woonfraude, Martin Hordijk, komt opdraven om met mij te overleggen. Nouja, overleggen. Hij neemt me mee naar zijn kantoor om de Algemene Voorwaarden van het huurcontract uit te leggen.

De Algemene Voorwaarden zeggen: “Het is huurder niet toegestaan in het gehuurde, aanhorigheden of gemeenschappelijke ruimten, hennep te kweken, dan wel andere activiteiten te verrichten die op grond van de Opiumwet strafbaar zijn gesteld.” Vrijwel alle verhuurders nemen zo’n clausule op in hun huurcontracten. Dat is logisch, gezien het nationale beleid om wietkwekers zoveel mogelijk dwars te zitten. Maar mijn project is iets anders. Ik wil geen coffeeshopwiet maken. Het gaat hier om een kruidenextract dat als medicijn gebruikt kan worden. Volgens de Opiumwet is zoiets niet verboden.

Martin zegt dat het niet uitmaakt of mijn planten legaal zijn, of niet. “Ik vind dat je een nobel doel nastreeft. Maar onze Algemene Voorwaarden zijn duidelijk. Wij zullen een uitzettings- of ontruimingsprocedure starten als we hennepteelt constateren.” Martin vindt dat ik genoeg andere mogelijkheden heb om medi-wiet te kweken. “Je kan een volkstuin huren bijvoorbeeld”, zegt hij. Maar als ik dat via Dudok Wonen zou doen, dan waren de Algemene Voorwaarden alsnog van toepassing. “Dan koop je maar een huis”, is zijn reactie op mijn bezwaren.

Het is natuurlijk ridicuul om te denken dat iedereen zomaar een huis kan kopen. Laat staan een journalistiekstudentje met een bijbaan als freelance webredacteur. Volgens Martin zijn sommige koopwoningen goedkoper dan huurwoningen in de sociale sector. Maar geen enkele bank gaat mij een hypotheek verstrekken. Bovendien staat in de meeste hypotheekcontracten eenzelfde clausule over hennepkweek als in de Algemene Voorwaarden van Dudok Wonen. Wanneer je cannabis teelt in je koopwoning, moet je direct de hele hypotheek aflossen. Als dat niet lukt, wordt jouw huis ver beneden de aankoopwaarde op een veiling verkocht.

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie zegt dat ik ‘niet in de problemen’ kom als ik met het CBD Project meedoe. Volgens de Opiumwet mag ik vezelhennep kweken. Maar als de overheid hennepteelt niet tegenhoudt, dan doen woningcorporaties en banken dat wel. Blijkbaar hebben we naast de politie, ook banken en verhuurders als handhavers van de rechtstaat. In mijn lesboeken over staatsinrichting heb ik dat nooit gelezen. Maar goed, iedereen ziet wel eens iets over het hoofd.

Drugsbezitters hebben geen recht op een woning, zo lijkt het. Burgemeesters doen vrolijk mee met die trend. Gemeenten kunnen een woning leegruimen, wanneer er meer dan een halve gram harddrugs in het huis wordt aangetroffen. Er hoeft niet eens sprake te zijn van overlast. Je kan een bank overvallen, een vrouw verkrachten of een moord plegen. In al die gevallen mag je je huis behouden. Je komt dan ook niet op een zwarte lijst bij woningcorporaties terecht, die ervoor zorgt dat je alleen nog bij huisjesmelkers kan huren. Mensen die iets met drugs te maken hebben moeten wél direct op straat komen te staan. Dat zal ze leren, vieze hippies.

CBD is een medicijn voor iedereen

‘Waar heb je medi-wiet voor nodig dan?’ Vroegen verschillende mensen aan mij. Ik heb CBD ook niet per se nodig. Een paar weken terug vertelde mijn huisarts nog dat ik kerngezond ben.

Ik vertelde in een eerder blogbericht dat CBD een medicijn is tegen verschillende aandoeningen. Chronisch zieken ondervinden de meeste voordelen van medicinale cannabis. Cannabidiol helpt hun symptomen, in sommige gevallen drastisch, te verminderen. In andere gevallen maakt CBD constante pijn ineens veel draaglijker. Maar je zult helaas niet van je aandoening genezen door een paar keer wat druppels hennepolie te slikken.

Ik vraag me af of CBD misschien gevaarlijk is. Ik type ‘adverse health effects CBD’ in de zoekbalk van Google Scholar. Bij de resultaten staan allerlei onderzoeken naar recreatief gebruik van cannabis. Maar dat is iets anders. 

Uiteindelijk beland ik op het forum Quora, waar internetters over verschillende onderwerpen vragen kunnen stellen. Daar stuit ik op de reactie van Michael Backs, schrijver van het boek Cannabis Pharmacy. Backs lijkt een man te zijn die weet waar hij over praat. Op de vraag of CBD schadelijk is, antwoordt hij: “de enige negatieve bijwerking van CBD is dat het je wakker kan houden, wanneer je vlak voor bedtijd een dosis inneemt.” Ik probeer na te gaan of de reactie echt door Michael Backs is geschreven. Daar ziet het wel naar uit.

Voor de zekerheid bezoek ik de website van het Amerikaanse National Institute on Drug Abuse (NIDA). Het NIDA is speciaal opgericht om schadelijke effecten van drugs middels wetenschappelijk onderzoek op te sporen. Als er één instantie is die iets gevaarlijks weet te melden over CBD-extracten, dan is het wel het NIDA. Hun website heet niet voor niks drugabuse.gov.

Op de website van het NIDA kom ik een verbijsterend bericht tegen. De directeur, Nora Volkow, heeft vorig jaar juni de Amerikaanse senaat bijna gesmeekt om CBD uit de zogenaamde ‘Schedule One’ te halen. In dat deel van de Amerikaanse wet staan drugs die een hoge potentie voor misbruik hebben en vrijwel geen therapeutische effecten. Volgens de Amerikaanse wet is CBD dus heel gevaarlijk. Het NIDA zocht bevestiging van die stelling in 25 wetenschappelijke onderzoeken naar de (on)veiligheid van CBD. Maar de organisatie kon geen schadelijke effecten vinden. Zelfs Nora Volkow -niet echt een voorstander van legalisatie- kan alleen maar voordelen van CBD benoemen.

Nora weet in haar betoog een hoop positieve effecten op te sommen. CBD werkt tegen pijn, beroertes, ontstekingen, kanker, psychoses, stress, angstklachten en zelfs verslaving. Bijna iedereen kan dus baat hebben bij hennepolie. Natuurlijk moet er meer onderzoek gedaan worden naar de therapeutische waarde. Maar drugswetgeving maakt onderzoek naar verboden middelen juist heel moeilijk. Wetenschappers moeten aan allerlei speciale voorwaarden voldoen, voordat ze een ‘Schedule One drug’ mogen bestuderen. Waardevolle informatie over geneeskrachtige planten en stoffen blijft daarom moeilijk te ontdekken.

We leven in een vreemde wereld. Drugs worden verboden uit naam van de volksgezondheid. Want ja, onze jeugd ‘gaat kapot’ aan die duivelse middelen. Vervolgens komt er bewijs dat het groene kwaad juist niet gevaarlijk is. Die informatie wordt genegeerd. Iedereen wijst op de criminele status van de hennepplant. Criminelen die hennep kweken moeten keihard worden aangepakt, want zij veroorzaken huisbranden en jatten stroom. Ik kan het verkeerd begrepen hebben hoor. Maar is het dan niet juist een goed idee om gewone burgers veilige CBD in hun tuin te laten groeien?

Framing van MDMA in Nederlandse kranten in de jaren 2013 en 2014

Nederlandse kranten stortten zich massaal op het onderwerp xtc nadat drie feestgangers overleden tijdens Amsterdam Dance Event in oktober 2013. In mijn vakreflectie analyseer ik welk beeld krantenlezers overhielden aan de mediahype over xtc.

In de maatschappij lijkt een tweedeling te zijn ontstaan. Politici en ouders wijzen veelal op de gevaren van een xtc-pil. Zij vinden dat MDMA een onaanvaardbaar gezondheidsrisico oplevert. Aan de andere kant staan jongeren en feestgangers. Zij zien veel leeftijdsgenoten relatief probleemloos van de knuffelige roes genieten op elektronische dansfeesten. Bij hen bestaat het idee dat xtc onschuldig is.

Drugs blijven een beladen onderwerp in Nederland. De taak van journalisten is het volk een spiegel van de maatschappij te bieden. Verschillende kranten boekten daarbij wisselende resultaten. Hoewel journalisten regelmatig over xtc-gebruikers schreven, bleven de overwegingen van drugsgebruikers om MDMA te nemen grotendeels achterwege. Hun beweegredenen zijn niet onbelangrijk. Pas wanneer we begrijpen waarom feestgangers liever een xtc-pil slikken dan een biertje drinken, zouden we iets aan de maatschappelijke tweedeling kunnen veranderen. 

Uit mijn analyse blijkt dat er grote verschillen zitten tussen kranten. Kwaliteitskranten zoals NRC Handelsblad en De Volkskrant probeerden een evenwichtig beeld neer te zetten van xtc, met de werkzame stof MDMA. Journalisten van die kranten wisselden regelmatig van toon, invalshoek en onderwerp. Daardoor konden lezers van kwaliteitskranten optimaal hun eigen beeld opstellen van de populaire partydrug. 

Commerciële kranten zoals het Algemeen Dagblad (AD) en de Telegraaf pakten het anders aan. Hun doel is zoveel mogelijk lezers te trekken. Blijkbaar waren verhalen over xtc populair bij lezers, want het AD en de Telegraaf publiceerden in twee jaar tijd meer berichten over de partydrug dan andere kranten. 

Kranten gebruikten het vaakst een zogenoemd ‘criminaliteitsframe’, waarbij de problemen die dealers en drugsbezitters veroorzaken centraal staan. Het publiek kan daardoor gaan denken dat xtc een gevaarlijk product is dat met politiemaatregelen bestreden moet worden. 

Het beeld dat kranten van xtc schetsen strookt niet met de werkelijkheid. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) herhaalde in het jaar 2009 onderzoek van wetenschapper David Nutt naar schadelijk gevolgen van drugsgebruik. Een team van 19 experts -vooraanstaande toxicologen, verslavingsdeskundigen, psychiaters en artsen- boog zich over de maatschappelijke en individuele gevolgen van drugsgebruik. Het RIVM kon maar één conclusie trekken: de risico’s van MDMA zijn vele malen kleiner dan die van alcohol. Xtc is dus geen ontzettend gevaarlijke drug. 

Kranten schetsen daarnaast het beeld dat xtc met politiemaatregelen bestreden moet worden. In werkelijkheid is dat juist een slecht plan. In de Criminaliteitsbeeldanalyse uit 2012, van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), klopt de politie zichzelf op de borst met ‘grote successen’ in de bestrijding van xtc-productie. Dankzij internationale samenwerking slaagde de politie er vanaf het jaar 2008 in om de toelevering van grondstof PMK aan te pakken. Grote internationale spelers in de handel van grondstoffen voor drugs werden toen gearresteerd. Het gevolg was een volledig ontregelde drugsmarkt, zo blijkt uit laboratoriumtests van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Omdat grondstoffen voor MDMA-productie ineens schaars werden, gingen producenten hun xtc-pillen vullen met andere stoffen zoals mCPP en PMMA. Die drugs zijn gevaarlijker dan de werkzame stof, MDMA, die eigenlijk in xtc-pillen moet zitten. Bovendien weten de meeste gebruikers niet welke inhoud hun pil heeft, wat extra gevaar met zich meebrengt. Tussen de jaren 2008 en 2014 overleden meer feestgangers aan vervuilde pillen, dan dat er mensen aan xtc-pillen overleden in de jaren daarvoor. Met andere woorden: er gaan meer drugsgebruikers dood zodra de politie ‘successen’ boekt in de bestrijding van drugs.

De meeste mensen lijken het erover eens te zijn dat harddrugs verboden moeten blijven. Vrijwel niemand lijkt de cirkelredenering te zien die het repressieve drugsbeleid ondersteunt. Drugs zijn slecht omdat ze verboden zijn en drugs zijn verboden omdat ze slecht zijn, zo gaat de drogreden. Wetenschappelijke onderzoeken naar drugs bewijzen regelmatig het tegendeel. Harddrugs zijn helemaal niet zo gevaarlijk als doorgaans wordt beweerd. Maar zulk bewijs wordt genegeerd. En journalisten doen daar vrolijk aan mee.

Bijna alle overheden ter wereld vinden dat mensen geen harddrugs moeten gebruiken, omdat je daar mogelijk dood aan kan gaan. Maar xtc-gebruik is niet gevaarlijker dan paardrijden, betoogde David Nutt als voorzitter van de Wetenschappelijke Commissie van het Britse parlement. “This raises the critical question of why society tolerates -indeed encourages- certain forms of potentially harmful behavior, but not others”, zo vervolgde Nutt zijn uitspraak. Hij werd na zijn kritische opmerking ontslagen. Het parlement duldde geen tegenspraak van hun repressieve drugsbeleid.

President Nixon begon in de jaren ’70 ‘the war on drugs’. De drugsoorlog gaat sindsdien gepaard met een enorme hoeveelheid propaganda. Zijn boodschap ‘just say no’ wist zich over de hele wereld te verspreiden dankzij journalisten die de propaganda overnamen en daar sensatiegerichte verhalen van maakten. 

In het boek Flat Earth News van Nick Davies staat welke impact de journalistiek had op heroïnegebruik in de jaren ’80. Toen heroïne nog legaal was, werd het relatief probleemloos door een kleine groep chinezen in Londen gebruikt. Waarschijnlijk waren die Chinezen verslaafd aan heroïne. Maar dat leidde niet tot grote problemen. Ze konden vrij goedkoop aan hun drug komen, die ook nog van goede kwaliteit was. De meesten waren in staat te werken naast hun verslaving. 

Toen Britse media sensationele verhalen over heroïnegebruik begonnen te schrijven, voelde de regering zich geroepen iets aan ‘het drugsprobleem’ te doen. De handel en het gebruik van heroïne werd steeds meer aan banden gelegd. Gebruikers bleven natuurlijk verslaafd, dus ze stopten niet met drugs nemen. Heroïnegebruikers moesten steeds meer moeite doen om hun verslaving te onderhouden. Ze gingen zelf drugs verkopen om genoeg geld binnen te krijgen. De Britse overheid reageerde daar weer op met nóg strengere regelgeving, in plaats van kritisch te kijken naar de gevolgen van hun drugsbeleid. Zo ontstond een negatieve spiraal van steeds gevaarlijker drugsgebruik, wat leidde tot strengere regelgeving, die meer risico’s en maatschappelijke problemen met zich meebrachten. 

De resultaten van mijn vakreflectie staan niet op zichzelf. Media over de hele wereld behandelen het onderwerp drugs op vrijwel dezelfde manier. Jongeren die experimenteren worden als willoze slachtoffers van duivelse genotmiddelen neergezet. Drugs zijn gevaarlijk en daar moet je ver vandaan blijven, zo is de centrale boodschap. Als je dat niet doet, dan ben je een crimineel en moet je leven zo moeilijk mogelijk gemaakt worden. Dat gebeurt allemaal uit naam van de volksgezondheid. Terwijl de gezondheid van drugsgebruikers alleen maar verslechterd door de huidige gang van zaken. 

Het is tijd voor een nieuwe aanpak. Want de angst voor schadelijke gevolgen van drugsgebruik rechtvaardigt geen wetgeving die het gebruik van drugs juist gevaarlijker maakt. Journalisten moeten een centrale rol spelen in het opzetten van een nieuw drugsbeleid. Ze moeten kritisch kijken naar de gevolgen van overheidsbesluiten. Kritiekloos politieberichten over grote drugsvangsten overschrijven moet daarom per direct naar het verleden verbannen worden. 

Mijn oplossing voor dit probleem is vrij eenvoudig: stel eens een vraag aan iemand die zelf drugs gebruikt! Vraag waarom mensen drugs gebruiken en hoe ze dat beleven. Erken het bestaan van drugsgebruikers en probeer hen te begrijpen. Als je goed op de kleine details let, wordt het grote plaatje vanzelf zichtbaar. 

Download hier het volledige onderzoeksverslag. Klik op Bijlage I, Bijlage II, en Bijlage III om ze via een aparte URL te downloaden.

Ik zocht naar mensen die experimenteren met de light-versie van xtc: 4-FA

Geschreven voor Vice.com, niet gepubliceerd

Steeds meer Nederlandse jongeren ontdekken de ‘light-versie van xtc’: 4-fluoramfetamine of kortweg 4-FA. Dat schrijft het Trimbos-Instituut in de Nationale Drug Monitor 2015. Ik ging praten met mensen die ervaring hebben met de legale designerdrug.

4-FA is speciaal op de markt gebracht om internationale drugswetgeving te omzeilen. Door een fluoratoom toe te voegen aan de bekende drug speed, ontstaat een stof die niet in de Opiumwet wordt genoemd. Net als speed is 4-FA een stimulerend middel. Toch lijken de effecten meer op die van een xtc-pil, met de werkzame stof MDMA. Je krijgt zin om te praten of te dansen en voelt je meer verbonden met de mensen om je heen. 4-fluoramfetamine voelt minder intens en bedwelmend dan MDMA, daarom spreekt het Trimbos-Instituut over ‘de light-versie van xtc’.

Aantal gebruikers
Voor het jaar 2013 was 4-FA veelal een ongewenst versnijdingsmiddel van speed. De designerdrug lijkt sindsdien populairder te worden. Steeds meer mensen brachten hun zakje xtc-light naar een GGZ om het te laten testen.

Ongeveer tien procent van de jongeren die regelmatig uitgaan heeft de nieuwe psychoactieve stof wel eens geprobeerd, volgens het Grote Uitgaansonderzoek 2013. Ravers in Amsterdam zouden er vaker ervaring mee hebben: ongeveer 15% van hen gebruikte het ooit. Helaas is dat onderzoek waarschijnlijk niet betrouwbaar. De onderzoeksgroep was namelijk niet representatief genoeg om duidelijke conclusies te trekken.

Ervaringsdeskundigen
Er is maar weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van 4-FA. Daarom moest ik via een besloten Facebookgroep op jacht naar mensen die het wel eens gebruiken. Zij zijn immers de enigen die weten wat de designerdrug met je doet. Dankzij het wonder dat internet heet, sprak ik binnen een dag met twaalf mensen die het wel eens -of regelmatig- gebruiken. Hun namen laat ik achterwege omdat werkgevers nog altijd niet blij zijn met een drugsgebruiker die komt solliciteren.

Ervaringen met de designerdrug lopen aardig uiteen. Een jongen (21) uit Amersfoort zegt dat hij bijna net zo energiek en euforisch wordt als wanneer hij een xtc-pil slikt. Een 21-jarig meisje uit Groningen vindt het saai en wil het niet nog eens proberen. Een paar liefhebbers zeggen dat ze na hun feestje prima kunnen slapen. Anderen staarden nadat de drug was uitgewerkt nog uren naar het plafond. Ze zijn het er allemaal over eens dat ze niet zo erg van de kaart raken als van MDMA. Hun pupillen worden niet abnormaal groot en ze kunnen zich nog normaal gedragen, als ze dat willen. De volgende dag hebben ze nauwelijks last van een kater.

Overdosering
Dat klinkt natuurlijk ideaal, zo’n xtc-vervanger zonder kater. Maar een avondje 4-FA eindigt niet voor iedereen rooskleurig. Het Nederlands Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) rapporteerde vorig jaar 24 patiënten met vergiftigingsverschijnselen van 4-FA. Tussen de jaren 2007 en 2014 eindigden in totaal 38 gebruikers in het ziekenhuis. 

Een 18-jarig meisje uit Eindhoven vertelt dat het bij haar ook een keer mis ging. Ze bleef onbedoeld drie dagen op rij wakker van de katerloze xtc. Ze hoopte dat de effecten sterker zouden worden als ze een paar keer achter elkaar een extra dosis nam. “Dat was niet zo slim. Want het gevoel bleef hetzelfde, alleen duurde het veel langer voordat ik weer nuchter was.”

Drug of choice

Het Coördinatiepunt Assessment en Monitoring (nieuwe) Drugs (CAM) onderzoekt de opkomst van nieuwe drugs voor het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Vorig jaar deed het CAM een zogenaamde ‘Quick-Scan’ naar 4-FA. Dat is een kortdurend onderzoek waarin algemene informatie over een bepaalde drug op een rij wordt gezet. In de conclusie van het rapport staat dat 4-FA een ‘drug of choice’ is geworden. Met andere woorden: mensen gebruiken de drug voor de specifieke effecten die je ervan krijgt, zoals de afwezigheid van een kater.

Het CAM blijft de designerdrug in de gaten houden. Dit jaar doet het coördinatiepunt een nieuwe Quick-Scan. De onderzoekers zouden graag dieper op de materie in willen gaan met een uitgebreid onderzoek, maar dat is nog niet mogelijk. Er bestaat geen wetenschappelijke literatuur over de effecten van 4-FA in het menselijk lichaam. De Commissie Risicobeoordeling Nieuwe Drugs, die nauw samenwerkt met het CAM, kan vanwege het gebrek aan bewijs niet beoordelen hoe gevaarlijk de drug is. 

Voorlichting

Voorlichtingsorganisaties zoals Unity en Jellinek zitten met hetzelfde probleem. Een groeiende groep jongeren wil weten hoe je 4-FA het beste kunt gebruiken. Maar het probleem is juist dat niemand daar iets over weet. Het lijkt erop dat mensen in het ziekenhuis kunnen belanden wanneer ze meer dan 150 milligram slikken. Zelfs dat kan niemand met zekerheid zeggen. Laat staan dat we iets kunnen zeggen over de effecten op langer termijn. Of wat 4-FA in combinatie met andere drugs in je lichaam doet.

‘Minder schadelijk’

Sommige gebruikers denken dat 4-FA minder schadelijk is dan xtc. Een 20-jarige student biochemie aan de Avans Hogeschool in Breda deelt dat idee. Volgens hem ontstaan er minder vrije radicalen bij de afbraak van 4-FA dan wanneer ons lichaam MDMA verwerkt. Die vrije radicalen beschadigen verbindingen in de hersenen. Daarbij zou onderzoek met ratten uitwijzen dat de hoeveelheid dopamine en serotonine (boodschapperstoffen) in de hersenen al na een dag is hersteld, in plaats van een week.

MDMA is de favoriete drug van de 20-jarige student. Toch gebruikt hij het liever niet meer. “Ik kom er steeds meer achter hoe schadelijk MDMA op de langer termijn is.” MDMA veroorzaakt bijvoorbeeld geheugenproblemen en depressies. “Bovendien is de kater een drama”, voegt hij toe. Tegenwoordig neemt hij liever 4-FA als hij naar een feest gaat. Dan ligt hij niet de twee dagen daarna depressief in bed.

Xtc-light kopen
Terwijl het CAM probeert te onderzoeken wat de overheid met deze nieuwe psychoactieve stof moet doen, staat het internet bol van de webshops die het spul verkopen. Een paar jaar geleden verbood de Nederlandse Geneesmiddelenwet nog verkoop van ongeregistreerde stoffen. Maar in juli 2014 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat alleen medicijnen met een (bewezen) medicinale werking onder die wet vallen. Gebruikers hoeven daarom slechts ‘4-FA’ in Google te typen en ze kunnen een gram, wat genoeg is voor tien mensen, kopen voor ongeveer vijftien euro. Een kilo voor 4.000 euro behoort ook tot de mogelijkheden.

Smartshop
De mensen die ik spreek kopen hun ‘xtc-light’ liever bij een dealer. Ze voelen zich niet veilig op het internet: je weet nooit wie er meekijkt. Het meisje (21) uit Groningen vertelde dat ze haar 4-FA gewoon in de smartshop kocht. Smartshophouders die 4-FA verkopen zijn met de huidige wetgeving niet strafbaar.

Maar het is niet de bedoeling dat de drug in de schappen ligt, vindt Iris Freie van de Vereniging Landelijk Overleg Smartproducten (VLOS). “Deze stoffen zijn nieuw en we hebben geen idee of ze schadelijk zouden kunnen zijn of niet”, schrijft ze in een reactie. De VLOS raadt daarom verkoop van nieuwe psychoactieve stoffen af.

Wetgeving
Het Europees Parlement werkt aan een nieuwe wet die verkoop van designerdrugs verbiedt. Het is nog niet duidelijk hoe die wet eruit moet komen te zien. Want als een specifieke designerdrug verboden wordt, ligt er alweer een nieuwe op de plank. Alle stoffen verbieden die een psychoactieve werking hebben zou misschien een optie zijn. Maar dat heeft volgens het CAM meer nadelen dan voordelen. Je zou dan bijvoorbeeld geen nootmuskaat meer mogen kopen.

Wat het Europees Parlement ook bedenkt, het lijkt erop dat 4-FA nog wel een tijdje blijft. Een selecte groep mensen verkiest het boven de meer gangbare drug MDMA. Om hen heen zit ook al een illegaal netwerk van verkopers, zo blijkt uit de gebruikers die zeggen dat ze het bij een dealer kopen. Daarbij is de grondstof, 4-fluor-BMK, gewoon legaal te koop. Je hoeft geen genie te zijn om daarvan de gewenste drug te maken.

Wie begrip zaait zal liefde oogsten

Geschreven voor katern Opinie & Debat van De Volkskrant, niet gepubliceerd

“Media zaaien verdeeldheid in het vluchtelingendebat”, zegt Sander Reimink dinsdag in een openbaar gastcollege op de campus van de Wageningen Universiteit. Hij legt uit hoe we meer begrip voor anderen opbrengen.

Aan het begin van het college laat Reimink een bruin doek zien. “Dit is het universum, alles wat je kent zit hier in.” Hij wijst een plek op het doek aan. “Zie je? Dat is je favoriete café.”

Daarmee wil hij uitleggen dat we voor alles een model gebruiken. We wijzen iets in de realiteit aan en geven het een naam. Geloofsystemen, noemt hij dat. Er volgen een paar voorbeelden: van het woord ‘water’ kan je niet nat worden. ‘Vogel’ vliegt niet van het papier weg. En een ‘klootzak’ zal ook wel eens vriendelijke momenten hebben.

Mensen gebruiken geloofsystemen om de realiteit om ons heen te beschrijven. Zulke modellen zijn nooit helemaal waar. Het gaat erom of het model dat we gebruiken functioneel is, of niet. Wanneer we die stelling begrijpen, kunnen we door naar de volgende stap.

 

Kunnen we mensen verwijten dat ze zich op een bepaalde manier gedragen? Was Adolf Hitler een slecht persoon? Volgens Reimink is dat een cirkelredenatie: Hitler was slecht, omdat hij zich slecht gedroeg. En hij gedroeg zich slecht omdat hij een slecht persoon was. “In werkelijkheid gebeurt alles in een context, en het is belangrijk dat te beseffen.”  

We kiezen onze verlangens en onze emotionele reacties niet. Die ontstaan uit de omgeving waarin we ons bevinden. Hitler had zichzelf overtuigd dat joden de oorzaak van al het kwaad waren. Hij projecteerde het kwaad over een hele bevolkingsgroep en ontkende het in zichzelf. Vanuit zijn standpunt voelde hij zich geroepen die bevolkingsgroep uit te roeien. Op die manier kon hij de verschrikkelijkste dingen doen, terwijl hij zichzelf een goed persoon vond. 

Adolf Hitler is natuurlijk een extreem voorbeeld. Maar als we niet oppassen met hoe we naar vluchtelingen of moslims kijken, zouden wij dezelfde fouten kunnen maken. Daarom formuleert Reimink de stelling: “Mensen zijn altijd waardevol. Zelfs wanneer ze andere mensen beschadigen.” Daarmee bedoelt hij niet dat we al hun daden goed moeten vinden. “Gedrag moeten we blijven beoordelen en misdadigheden moeten we tegenhouden.” Maar dat kan ook zonder ervan uit te gaan dat mensen zelf slecht zijn. 

We moeten anderen proberen te begrijpen. Ook daar heeft Reimink een voorbeeld voor. “Als een plant niet wil groeien, kan je boos op hem worden. Je zou hem kunnen uitschelden. Of je zou hem kunnen schoppen. Maar daar gaat hij niet van groeien.” Pas wanneer we begrijpen welke omstandigheden de plant nodig heeft, kunnen we hem laten groeien.

Nieuwsmedia hebben de neiging zich te focussen op problemen die zich in de maatschappij afspelen. Doordat vluchtelingen -vooral de moslims- constant in verband gebracht worden met terrorisme en homohaat, kan je het idee krijgen dat die mensen slecht zijn. Terwijl er natuurlijk een brede context is waarin ‘anti-westerse’ ideeën ontstaan. Wij willen onze normen en waarden beschermen, dat is normaal. Maar tegen radicaliserende moslims schoppen werkt slechts averechts. 

Uiteindelijk wil iedereen een gelukkig leven in een liefdevolle omgeving. Zelfs de meest angstaanjagende terroristen hebben die wens. We kunnen ervoor kiezen andere mensen te veroordelen. Maar we kunnen ook kiezen om anderen te begrijpen. Pas dan zijn we in staat een maatschappij te maken waarin iedereen zich thuis voelt.